ULUSLARARASI ÖZEL HUKUK DERS NOTU

Kişiler arası hukuk sorunlarında hangi devletin hukukunun uygulanacağını karara bağlayan hukuk dalına Uluslararası Özel Hukuk(Milletlerarası Hukuk) denir. Hiçbir devlet kendi hukuku dışındaki hukuk sistemlerini yok varsayamaz. Uyuşmazlıklar özellikle yurt dışında yaşayan vatandaşların sorunlarıyla ve yabancılarla ilgili olarak görülmektedir. Aynı sorunlarda devletler farklı hukuk sistemlerine sahiptirler ve kanunlar ihtilafı (yasa çatışması) durumunda hangi yasa ve hangi ülkenin mahkemesi yetkilidir, buna ilişkin hükümleri içermektedir. Mahkeme ve yasa değişik olabilmektedir. Yine ticari ortaklık, vb. iç hukuk tüzel kişilerinin kendi devletlerinin sınırlarını aşan ve birden çok devletin yetki alanına giren durumlarda bu özel hukuk kişileri arasındaki ilişkileri düzenler ya da bunların bağlı olacağı iç hukuku belirlemektedir.

Kişiler bazen birden çok vatandaşlık bağı taşıyabilirler, yurtsuzlardan veya göçebelerden oluşmaktadır. İHEB’ e göre vatandaş da, yabancı da hukuki kişiliğe sahiptir. Bunlar, uluslararası sözleşmelerle düzenlenmektedir.

Uluslararası Özel Hukuku dersinin içerikleri aşağıdaki gibidir:

• Vatandaşlık kavramı- Vatandaşlık hukukunun kamu hukuku karakteri- Vatandaşlığın tayininde uygulanacak hukuk
• Vatandaşlık hukukunun ön meseleleri - Vatandaşlık hukukunun müspet ve menfi çatışmaları
• Türk vatandaşlık hukukunun genel prensipleri - Anayasa ve Türk vatandaşlığı- Türk Vatandaşlığı Kanununun sistemi - Türk vatandaşlığının kazanılması
• Kanun yoluyla kazanma-Yetkili makam kararıyla kazanma- İstisnai vatandaşlığa alınma- Seçme hakkı ile kazanma
• Türk vatandaşlığının kaybı - Kanun yoluyla vatandaşlığın kaybı- Yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kaybı
• Türk vatandaşlığının ispatı ve Yargı yolu
• Göç yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması - Antlaşmalara göre Türk vatandaşlığının kazanılması - Avrupa vatandaşlık sözleşmesi- Avrupa Birliği vatandaşlığı
• Yabancılar Hukuku Giriş  - Yabancı Kavramı  - Azınlıklar - Yabancılar Hukukunun Kaynakları - Yabancılara Haklar Tanınmasında Kabul Edilen Sistem ve Başvurulan Esaslar - Türk Yabancılar Hukuku Açısından Hakların Tasnifi
• Yabancılar açısından basın hürriyeti, dernek kurma ve üye olma hürriyeti- Sınır dışı etme- Suçluların iadesi
• Yabancı sermaye ile yapılan yatırımlar- Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu- Türk kıyı liman ve karasularında ticaret- Madencilik- Sigortacılık ve bankacılık- Turizme yönelik yatırımlar
• Yabancıların sosyal hak ve özgürlükleri- Yabancıların eğitim öğretim özgürlüğü- Yabancıların maddi olmayan mallar üzerindeki hakları
• Kanunlar ihtilafı hukukunun temel karakteristiği - Kanunlar ihtilafı türleri
• Kanunlar ihtilafı hukuku ile milletlerarası usul hukuku ayrımı - Kanunlar ihtilafı hukukunun diğer hukuk dalları ilişkisi - Kanunlar ihtilafı hukukunun kaynakları
• Bağlama kuralları ile maddi hukuk kuralları arasındaki ayrım - bağlama kurallarının yapısı
• Vasıflandırma problemi - Atıf problemi
• Hileli bağlanma - Normlar çelişkisi ve İntibak - Ön mesele
• Kamu düzeni müdahalesi - doğrudan doğruya uygulanan kurallar
• Değişken ihtilaflar - hukuki işlemlerin şekline uygulanacak hukuk - zamanaşımına uygulanacak hukuk -ehliyete uygulanacak hukuk
• Mirasa uygulanacak hukuk ve Ayni haklara uygulanacak hukuku
• Sözleşmeden doğan borç ilişkilerine uygulanacak hukuk
• Haksız fiillere uygulanacak hukuk ve Sebepsiz zenginleşmeye uygulanacak hukuk - Milletlerarası Usul hukukunun genel olarak analizi - Milletlerarası yetki
• Türklerin kişi hallerine ilişin davalarda, Yabancıların kişi hallerine ilişkin bazı davalarda, miras davalarında yetki - yetki anlaşması – teminat
• Devletin yargı muafiyeti - yabancı mahkeme kararlarının tanınması - milletlerarası ticari tahkim-yabancı hakem kararlarının tanınması